Posiadający szersze doświadczenie i bogaty wachlarz publikacji autorzy tekstów specjalistycznych mogą sięgać do swoich poprzednich tekstów podczas pisania kolejnych artykułów. Oczywiście należy odpowiednio się do tego przygotować i dowiedzieć się, jak cytować samego siebie w pracach naukowych. W poniższym wpisie odnajdziesz odpowiedzi na wszystkie kluczowe pytania w tym temacie.
Na czym polega cytowanie samego siebie w tekstach akademickich?
Zanim jednak przejdziemy do strony praktycznej tego, jak cytować samego siebie w pracach naukowych, pozwólmy sobie na odrobinę teorii. Naukowcy, którzy mogą pochwalić się sporym dorobkiem i rozbudowanym CV, często sięgają do swoich poprzednich prac, aby uniknąć wykrycia autoplagiatu lub plagiatu.
Samocytowanie jest postrzegane wówczas jako rodzaj integracji akademickiej, gdyż może rozwijać podjęte w przeszłości tematy. Trzeba bowiem pamiętać, że artykuły naukowe i inne teksty to praca kumulatywna, która często bazuje na poprzednich doświadczeniach naukowca. Używając fragmentów swoich starszych badań, zawsze należy tworzyć do nich odpowiednie przypisy, co pozwoli uniknąć problemów (np. związanych z potencjalnym odrzuceniem pracy przez wydawnictwo z powodu plagiatów).
W tym miejscu należy również zauważyć, jak duże znaczenie ma dla naukowców wskaźnik Impact Factor. Kiedy obliczanie tego współczynnika wychodzi na pierwszy plan, wówczas cytowanie samego siebie może nosić znamiona autopromocji. Tekst naukowy traci wtedy na jakości, ponieważ autor „na siłę” poszukuje możliwości odwoływania się do własnych treści.
Jak cytować samego siebie, to najlepiej z umiarem. Zbyt duża liczba odwołań do własnych prac jest postrzegana jako nieetyczna i również może skutkować brakiem akceptacji manuskryptu przez czasopismo.
Kto najczęściej decyduje się cytować samego siebie?
Badacze, którzy podążają za swoją konkretną metodą, a także skupiają się na niszowej i niebadanej powszechnie tematyce, powinni sięgać po możliwość autocytatu. Choć praktyka ta ma sporo przeciwników, to jednak często staje się integralną częścią kumulatywnego pisarstwa akademickiego. Poprzez cytowanie samego siebie autor pracy ma możliwość rozwijać już poruszone wątki, dokładając do nich kolejnych porcji nowego materiału.
Częstotliwość autocytowań zależeć może od kierunku akademickiego. Najczęściej po tę technikę sięgają autorzy prac z dziedziny nauk inżynieryjnych (2 na 5 cytatów to autocytaty). Na podstawie Centre for Science and Technology Studies (2007) można określić procentowy udział autocytatów w ogólnej liczbie przypisów w poszczególnych dziedzinach:
- Inżynieria – ok. 42%
- Nauki przyrodnicze – ok. 34%
- Studia językowe i komunikacyjne – ok. 31%
- Badania socjologiczne i behawioralne – ok. 25%
- Prawo, sztuka, nauki humanistyczne – ok. 23%
- Interdyscyplinarne nauki socjologiczne i behawioralne – ok. 22%
- Nauki medyczne i biologiczne – ok. 21%
Powyższe wzorce nie odzwierciedlają jednak wyłącznie skłonności do autopromocji wśród naukowców z wybranych dziedzin. Częstym przypadkiem cytowania własnych dokonań jest po prostu utrzymywanie tematyki w serii kolejnych prac. Popularność autocytatów zwiększa się w niszowych sektorach wiedzy, gdzie może brakować innych źródeł do tworzenia przypisów.
Jak cytować samego siebie?
Warto zwrócić szczególną uwagę na sam proces tego, jak cytować samego siebie w kolejnych pracach naukowych. Wykorzystując swoje dotychczasowe wyniki badań, powinno się jednak ograniczać do krótszych fragmentów tekstu. Zwykle będzie to dosłownie jedno lub dwa zdania.
Bazując na odwołaniach do swoich poprzednich dokonań, trzeba robić to sporadycznie i oszczędnie. Dlaczego? Ponieważ autocytaty powinny jedynie stanowić punkt odniesienia do przedstawienia nowych wyników. Nie należy bazować na cytatach z poprzednich prac tylko po to, aby jak najszybciej zakończyć pisanie artykułu.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że autocytowanie dotyczy wyłącznie własnych i oryginalnych treści. Jeżeli w poprzednim tekście wykorzystałeś cytat z eksperckiego tekstu, cytuj ponownie ten tekst, a nie samego siebie. Odnoś się do oryginalnych źródeł – aby łatwiej je odnaleźć, możesz skorzystać z nowoczesnego oprogramowania do zarządzania bibliografią.
Aby w pełni zrozumieć, jak cytować samego siebie, należy umiejętnie wykorzystywać własne treści do ponownego użycia. Opieraj się na poprzednich pomysłach, metodach czy wynikach badań, a nie wykorzystuj po prostu tej samej treści w innym kontekście. Zawsze dbaj o oryginalność swojej twórczości akademickiej, dążąc do stworzenia niepowtarzalnej publikacji, która będzie miała wpływ na dalszy rozwój badawczy w danej dziedzinie.
Na koniec warto jeszcze wspomnieć, że zawsze dobrze jest skonsultować autocytaty z bardziej doświadczonymi naukowcami. Chodzi nie tylko o korektę i redakcję bibliografii, ale również kwestie związane z samą istotą cytowania samego siebie. Nie zawsze bowiem czerpanie z własnej twórczości akademickiej będzie miało przełożenie na odpowiednią jakość pracy.
Nie bój się cytować samego siebie, czyli podsumowanie
Cytowanie własnych prac akademickich jest powszechną praktyką w wielu dziedzinach naukowych na całym świecie. Element ten stanowi integralną część komunikacji naukowej, na bazie której można podkreślić akumulacyjny charakter badań. Weź jednak pod uwagę, że nadmierne nagromadzenie autocytatów może przynieść skutek odwrotny do zamierzonego.
Decydując się na taki krok, warto dogłębnie przeanalizować zasady, jak cytować samego siebie, aby uniknąć autopromocji. Kluczem do sukcesu będzie wyważone podejście do cytowania własnej bibliografii, a także odwoływanie się do krótkich fragmentów, a nie całych akapitów. Mniej znaczy więcej, a zasada ta idealnie sprawdza się w przypadku autocytowań.
Bibliografia
https://medium.com/@write4research/handling-self-citation-381fcfc6f8b1