Studenci, badacze i autorzy prac naukowych mają dziś niepowtarzalną szansę na ułatwienie procesu powstawania tekstów. Na rynku istnieje bowiem specjalne oprogramowanie, które pozwala skutecznie organizować i śledzić referencje w pracach. Programy do zarządzania bibliografią takie, jak EndNote i Mendeley, przekładają się na oszczędność czasu i wysiłku, zapewniając jednocześnie, że cytaty są spójne i dokładne. Jak działa menadżer bibliografii i dlaczego warto z niego skorzystać? Sprawdźmy to.
Czym są programy do zarządzania bibliografią i jak działają?
Każdy autor pracy naukowej doskonale wie, jak uciążliwym i monotonnym wyzwaniem potrafi być budowanie bibliografii, cytatów czy przypisów. Szczęśliwie, wraz z rozwojem nowoczesnych technologii i oprogramowania, deweloperzy aplikacji zadbali również o społeczność akademicką. Powstał szereg interesujących programów, które nazywamy menadżerami bibliografii czy narzędziami do cytowania i odwoływania się. Do podstawowych funkcji tych rozwiązań należą między innymi:
- Kompletowanie bibliografii.
- Zarządzanie swoimi zasobami w zakresie cytowań.
- Odzyskiwanie niezapisanych i utraconych postępów w pracy.
- Organizacja referencji z wykorzystaniem tagów.
- Unikanie błędów w procesie tworzenia bibliografii.
Należy jednak zaznaczyć, że każdy menadżer bibliografii będzie nieco inaczej zaprojektowany. Narzędzia do organizacji referencji mogą różnić się od siebie wyglądem, zasadami obsługi czy dodatkowymi funkcjonalnościami. Nie zmienia to jednak faktu, iż najlepsze z dostępnych na rynku aplikacji znacznie usprawniają proces pisania pracy akademickiej.
Najpopularniejsze programy do zarządzania bibliografią
Ze względu na różnorodną ofertę producentów oprogramowania akademickiego, warto przyjrzeć się kilku aplikacjom, zanim rozpoczniesz korzystanie z wybranego menadżera bibliografii. Poniżej przedstawiamy 4 najlepsze narzędzia do zarządzania cytowaniami i referencjami w pracy naukowej.
EndNote
Choć EndNote jest programem płatnym, nowym użytkownikom przysługuje darmowy 30-dniowy okres próbny. Twórcą tego oprogramowania jest brytyjsko-amerykańska firma Clarivate, która powstała w 2016 roku. Do flagowych produktów tej marki należą Web of Science, ProQuest, Cortellis, Derwent, CompuMark, a także ScholarOne.
EndNote pozwala autorom prac naukowych na zaoszczędzenie czasu przy formatowaniu cytowań. Płatny menadżer bibliografii tworzy kopie zapasowe postępów w chmurze, dzięki czemu nie trzeba martwić się o utratę danych. Co więcej, organizacja referencji przebiega tu niezwykle sprawnie i wygodnie, a to za sprawą dostosowywalnych do własnych potrzeb tagów.
Mendeley
W przeciwieństwie do poprzednika, Mendeley jest programem w pełni darmowym, dostępnym na rynku od 2008 roku. Na uwagę zasługuje dostępność oprogramowania na różnych platformach (Windows, Mac, Linux) oraz we wszystkich przeglądarkach internetowych. Program pozwala na szybkie dodawanie referencji, cytowań i bibliografii w wybranym przez użytkownika stylu.
Warto również zwrócić uwagę na platformę Menedley Web, pozwalającą na wyszukiwanie prac naukowych na różne tematy. Baza tekstów zawiera ponad 100 milionów rekordów i stale jest rozbudowywana o kolejne artykuły.
Zotero
Kolejną aplikacją wartą sprawdzenia, jest Zotero, dostępna dla systemów Mac, Windows, Linux oraz iOS. Program działa na darmowej licencji, oferując wszechstronne narzędzie do gromadzenia, organizacji, adnotacji, cytowań i udostępniania badań.
Algorytmy narzędzia samodzielnie polecają zapoznanie się z kolejnymi tekstami, podczas gdy użytkownik przegląda bazę danych. Jest to ciekawa, dodatkowa funkcja, pozwalająca na jeszcze skuteczniejsze rozbudowywanie swojej bibliografii z wykorzystaniem kolejnych źródeł (w tym z JSTOR, arXiv.org i wielu innych).
RefWorks
Sporym uznaniem cieszy się również opracowany przez Ex Libris (firma Pro Quest) w 2001 roku program RefWorks. Menadżer bibliografii dostępny jest w postaci aplikacji webowej, w której należy założyć konto z pomocą instytucjonalnego adresu mailowego. W naszym zestawieniu jest to jedyne oprogramowanie, którego nie pobiera się na dysk.
Do najważniejszych zalet RefWorks należy wygodne zarządzanie cytowaniami, a także możliwość współpracy z pozostałymi autorami pracy. Platforma działa na bazie licencji zamkniętego oprogramowania, które można przetestować za darmo w ciągu 30 dni. Po tym okresie menadżer bibliografii i referencji jest płatny.
Jakie programy do zarządzania bibliografią wybrać?
Wybór najlepszego oprogramowania do zarządzania referencjami w pracach akademickich zależy przede wszystkim od indywidualnych potrzeb i preferencji. Naukowcy, którym zależy na wysokiej jakości darmowej aplikacji o otwartym kodzie źródłowym, powinni zapoznać się z funkcjonalnością Mendeley. Z kolei autorzy prac, jacy poszukują nieco bardziej zaawansowanych funkcji, w tym obsługi wielu stylów cytowania i możliwości współpracy nad publikacją, mogą sięgnąć po EndNote.
Ogólnie rzecz biorąc, jeżeli chcesz zrzucić z swoich barków ciężar pracy z referencjami czy bibliografią, narzędzie do zarządzania tą stroną publikacji akademickiej może okazać się prawdziwym wybawieniem. Należy pamiętać, że dostępne są zarówno darmowe (Mendeley, Zotero), jak i płatne (EndNote, RefWorks) programy tego typu. Sięgając po oprogramowanie na płatnej licencji, warto sprawdzić, czy obowiązują jakieś rabaty, a może nawet darmowy dostęp do aplikacji. Zniżki i promocje często przysługują osobom powiązanym z instytucjami akademickimi i naukowymi.